Rozpoczął się nowy rok szkolny, a wraz z nim nasze dzieci wróciły do ławek szkolnych, przynajmniej na jakiś czas. Powrót do szkoły może być szczególnie trudny dla dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej. Przyczyn tych trudności może być wiele. Wśród nich można wymienić m.in. :

• nadwrażliwość na dźwięki – dzieci mogą być rozdrażnione lub przytłoczone hałasem, który panuje w szkole, zwłaszcza na przerwach, mogą awersyjnie reagować na dźwięk dzwonka szkolnego - zatykać uszy, krzyczeć
• nadwrażliwość dotykową – dla dzieci nadwrażliwych na bodźce dotykowe trudne może być stanie w parze lub szeregu, przebieranie się w szatni, czy nawet przeciskanie się przez szkolne korytarze, gdyż wszystkie te sytuacje związane są z kontaktem dotykowym z innymi dziećmi
• ciągłe poszukiwanie stymulacji przedsionkowo – proprioceptywnej - objawia się po prostu jako nadmierna ruchliwość, dzieci te nieustannie dążą do dostarczania sobie wrażeń pochodzących z ruchu i docisku, więc bardzo trudno im będzie siedzieć w ławce przez dłuższy czas – mogą wstawać, chodzić po klasie, bujać się na krześle, ciągle zmieniać pozycję
• zaburzenia posturalne – dzieci, które mają nieprawidłowe napięcie mięśniowe i słabsze reakcje równoważne mają problemy z utrzymaniem prawidłowej postawy i stabilnej pozycji na krześle, mogą się więc wiercić, podpierać głowę lub pokładać się na ławce, co przyczynia się do trudności w skupieniu uwagi
• zaburzenia planowania motorycznego i koordynacji ruchowej – te dzieci słabo czują swoje ciało i mają trudności z zaplanowaniem celowej czynności lub z naśladowaniem ruchów innej osoby, co wiąże się z trudnościami podczas zajęć ruchowych, zwłaszcza sportów zespołowych, przy których niezbędne jest dobre planowanie ruchu

W przypadku dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej, nawet najprostsze czynności bywają dla niego wyzwaniem i powodować mogą frustrację i reakcje niewspółmierne do sytuacji. Żeby pomóc dziecku w codzienności szkolnej warto, oprócz regularnej terapii, zastosować kilka trików, które sprawią, że dzień w szkole może być przyjemniejszy. Oto niektóre z nich:

• dysk sensoryczny na krzesło – przydaje się zwłaszcza w przypadku dzieci nadruchliwych oraz z zaburzeniami kontroli postawy, ponieważ „wymusza” prawidłową postawę, a jednocześnie zapewnia minimalną dawkę ruchu, poprze delikatne balansowanie
• gniotki, ściskacze, piłeczki antystresowe – warto, żeby dziecko mogło mieć pod ręką taki mały „uspokajacz” – ściskanie gumowej zabawki dostarcza wrażeń czucia głębokiego, które ma działanie wyciszające dla układu nerwowego – pozytywnie zatem wpływa zarówno na emocje, jak i pomaga w skupieniu uwagi
• odtwarzacz CD z ulubioną muzyką, której dziecko może słuchać na słuchawkach podczas przerw, żeby odciąć się od hałasu
• wygodne, nieuwierające ubranie w przypadku dzieci nadwrażliwych na dotyk
• łatwe do zakładania części garderoby, buty na rzepy w przypadku dzieci mających problemy z planowaniem ruchu i koordynacją ruchową
• gryzak logopedyczny – może być w postaci wisiorka lub silikonowa nakładka na ołówek, jeśli dziecko ciągle gryzie ołówki lub rękawy

Oprócz zapewnienia dziecku przydatnych gadżetów, w pierwszej kolejności dobrze jest porozmawiać z nauczycielami i przedstawić trudności, z jakimi boryka się nasze dziecko. Najlepiej jest też wtedy zanieść diagnozę dziecka, co pozwoli nauczycielom lepiej zrozumieć niektóre jego zachowania i wdrożyć sposoby, które ułatwią dziecku codzienne funkcjonowanie w szkole, np.:

• odpowiednie usadzenie w ławce – w przypadku dziecka z nadwrażliwością dotykową wskazana jest ostatnia ławka, w przypadku nadwrażliwego słuchowo – miejsce z daleka od okna lub innych rozpraszających źródeł dźwięku
• angażowanie w czynności organizacyjne i porządkowe w przypadku dzieci mających nadmierną potrzebę ruchu
• umożliwienie dziecku spędzenia przerwy w klasie, jeśli jest nadwrażliwe na dźwięki
• ustawianie dziecka na końcu szeregu lub kolejki, żeby zminimalizować ryzyko przypadkowo dotknięcia w przypadku dziecka z nadwrażliwością dotykową
• odpowiednie dobieranie ćwiczeń podczas zajęć wychowania fizycznego, tak, by dziecko miało poczucie sukcesu

Współpraca z terapeutą SI oraz nauczycielami na pewno pomoże naszym dzieciom w szkolnych wyzwaniach.

 

Anna Chacińska

pedagog specjalny, specjalista integracji sensorycznej