Czas rekrutacji

 

Zbliża się czas rekrutacji do żłobków i przedszkoli. Z pewnością nie jeden rodzic zastanawia się, jaką placówkę wybrać – czy lepsze dla naszego dziecka będzie przedszkole publiczne, czy może zdecydować się na prywatne. Niektórzy z rodziców mogą rozważać również palcówki integracyjne. Wybór z pewnością nie jest łatwy i niestety nie ma jednej słusznej odpowiedzi na to pytanie. Tak naprawdę wszystko zależy od dziecka – jego potencjału, ale też ewentualnych trudności.

 

Pewna część dzieci, które za kilka miesięcy rozpocznie edukację przedszkolną, ma problemy z przetwarzaniem bodźców sensorycznych. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą przyczyniać się do trudności w zachowaniu, w relacjach społecznych, trudności emocjonalnych etc. Trudności te zależą oczywiście od rodzaju i stopnia nasilenia zaburzeń i wiele z nich wynika z nadwrażliwości na bodźce sensoryczne. Żeby przybliżyć temat przedstawię kilka przykładów tego, jak zaburzenia SI mogą wpływać na funkcjonowanie dziecka w grupie przedszkolnej.

 

Dziecko nadwrażliwe dotykowo

Dzieci nadwrażliwe dotykowo w większej grupie często przyjmują rolę obserwatorów. Dotyk, zwłaszcza niespodziewany, jest dla nich tak nieprzyjemny, że odbierają go jako zagrożenie. W związku z tym instynktownie wybierają aktywności samodzielne lub w mniejszej grupie. Wolą trzymać się z daleka od „tłumów”, żeby nie zostać przypadkiem dotkniętym, popchniętym. Źle się czują, kiedy muszą stać w rzędzie, siedzieć blisko innego dziecka, dlatego czasami zdarza się, że mogą odepchnąć kolegę, kiedy ten podejdzie za blisko. Problem może również stanowić ubieranie się, przejawiające się niejednokrotnie niechęcią do zakładania czapki, szalika, czy rękawiczek. W przypadku nadwrażliwości dotykowej w obrębie dłoni dzieci często nie chcą dotykać różnych faktur, a co za tym idzie unikają zabawy w piaskownicy, lepienia z plasteliny, malowania palcami, czy też używania kleju. Z kolei w przypadku nadwrażliwości w sferze oralnej mamy do czynienia z wybiórczością pokarmową, co powoduje jedzenie tylko niektórych pokarmów (o określonej konsystencji – często tzw. suchych, jak chleb, makaron bez dodatków) lub odmawianie jedzenia w przedszkolu w ogóle, zwłaszcza, kiedy nikt preferencji dziecka nie bierze pod uwagę.

 

Dziecko nadwrażliwe słuchowo

Nadwrażliwość słuchowa również często wiąże się z izolowaniem się od grupy, żeby zminimalizować ryzyko narażenia się na nieprzyjemne doznania. Dzieci nadwrażliwe na dźwięki źle się czują, kiedy przebywają w hałasie, są wtedy często rozkojarzone, pobudzone lub zestresowane. Mogą reagować nieadekwatnie do sytuacji – zatykać uszy na niektóre dźwięki, krzyczeć, czy nawet chować się w ciasne miejsca, kiedy jest głośno. Mogą nie lubić muzyki, zwłaszcza głośnej, ale sami często są hałaśliwi.

 

Dziecko poszukujące wrażeń przedsionkowych i proprioceptywnych

Sporą część dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego stanowią te, które są w nieustannym ruchu, ciągle się ruszają, wiercą, na coś wpadają, a do tego zwykle są głośne i nieuważne. Są to dzieci, których układ nerwowy zbyt słabo odbiera informacje pochodzące z ruchu i docisku, w związku z czym czują oni nieodpartą potrzebę dostarczania ich sobie poprzez szybkie ruchy ciała i częste zmiany pozycji. Dzieci te z uwagi na swoją dużą ruchliwość dosyć często ulegają wypadkom, trudno im również spokojnie siedzieć podczas zajęć, czy to na dywanie, czy przy stoliku. Wymagają ciągłego przywoływania uwagi, gdyż nadmierna potrzeba ruchu utrudnia im skupienie się na wykonywanym zadaniu.

 

Dziecko nadwrażliwe przedsionkowo

Nadwrażliwość przedsionkowa oznacza, że dziecko zbyt mocno odbiera wrażenia płynące z ruchu, przez co ruchu unika, kiedy tylko może, zwłaszcza jeżeli jest to nowa, nieznana aktywność. Dzieci z nadwrażliwością na bodźce pochodzące z ruchu, często nie lubią huśtania się na huśtawce, czy kręcenia na karuzeli, boją się wspinania i wysokości. Mogą zareagować lękiem, kiedy ktoś będzie chciał poruszać nimi w przestrzeni. Dzieci te zwykle wybierają aktywności spokojne i statyczne, a na placu zabaw często siedzą i obserwują innych lub wybierają zabawę niezwiązaną z ruchem, np. zabawa w piaskownicy. Ograniczając zabawy ruchowe, pozbawiają siebie wielu cennych doświadczeń, przez co mają słabiej rozwiniętą motorykę dużą.

 

Powyższe przykłady to najczęściej spotykane rodzaje zaburzeń integracji sensorycznej u dzieci i ich konsekwencje. Oczywiście każde dziecko jest inne i jego trudności mogą manifestować się w różnoraki sposób. Ważne, żeby mieć świadomość, jak poszczególne zaburzenia mogą wpływać na funkcjonowanie dziecka w przedszkolu i wiedzieć, jak dziecko wesprzeć, aby było mu łatwiej. Pierwszym krokiem jest tu oczywiście diagnoza i terapia integracji sensorycznej. Drugim znalezienie odpowiedniego przedszkola. Liczba dzieci w grupie, zwłaszcza w przypadku dzieci nadwrażliwych na bodźce sensoryczne, nie jest bez znaczenia – im mniejsza grupa, tym lepiej. Lepiej też, kiedy w przedszkolu jest mniej kolorów, kiedy sale są duże i przestronne. Przyjazne sensorycznie otoczenie to jedno, ale najważniejszy jest tak naprawdę nauczyciel, który wykazuje zrozumienie dla trudności dziecka i wie, z czego one wynikają.

 

Anna Chacińska

pedagog specjalny, specjalista integracji sensorycznej